Φουκαρ / Foukar

(scroll down for English)

Ένας συμπαθής άνθρωπος άφησε τη τελευταία του πνοή εδώ, τις προάλλες. Έμαθα πως βρισκόταν σε μία από αυτές τις τραχιές βουνοκορφές αυτού του τόπου, αυτές που σε φέρνουν λίγο πιό κοντά στο Δημιουργό και φρόντιζε τα ζώα του, όπως για αιώνες τώρα κάνουν οι άνθρωποι αυτού του νησιού, όταν το νήμα της ζωής του κόπηκε. Θυμάμαι πως ήταν μιά ηλιόλουστη μέρα.

Προχθές ήρθε στο σπίτι μου ο Φουκάρ. Πακιστανός που δίνει τη δική του μάχη επιβίωσης σε ένα Αιγαιοπελαγίτικο νησί. Του είχα τηλεφωνήσει τη προηγούμενη για να έρθει να ξεχορταριάσει το κήπο:  -“Γειά σου Φουκάρ, τι κάνεις;”  -“Ααα, γειά. Καλά είμαι. Εσείς τι κάνετε, καλά;”  -“Καλά Φουκάρ, ευχαριστώ. Μπορείς να έρθεις να καθαρίσουμε το κήπο; Αλλά κοίτα, λεφτά δεν έχω τώρα. Θα σε πληρώσω όταν έχω.”  -“Ναι εντάξει. Δεν πειράζει. Εγώ για σας έρχομαι.”                                                                                             Ο Φουκάρ ήρθε την επόμενη, πρωί πρωί. Φαινόταν κουρασμένος. Μου είναι ιδιαίτερα συμπαθής αυτός ο άνθρωπος.  Έχει μία έμφυτη ευγένεια που σε αιχμαλωτίζει. Είναι νέος αλλά η ματιά του φανερώνει μία εμπειρία και μία γνώση της ζωής που συνήθως κατέχουν μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι. Και είναι μία γνώση που είναι ολοφάνερο πως έχει αποκτηθεί με το δύσκολο τρόπο. Έπιασε δουλειά και κάμποση ώρα μετά σταμάτησε και κάθισε κάτω από ένα δέντρο για ένα ποτήρι νερό και ένα τσιγάρο. Δεν είμαι καπνιστής αλλά πραγματικά απολαμβάνω να παρακολουθώ τον Φουκάρ όταν στρίβει τσιγάρο. Είναι μία τελετουργική διαδικασία που ολοκληρώνεται πάντα με ήρεμες, σχεδόν ευλαβικές κινήσεις. Ο Φουκάρ άναψε, ρούφηξε το καπνό με απληστία αλλά και εγκράτεια ταυτόχρονα και ξεφυσώντας με ρώτησε με σπασμένη φωνή: -“Μάθατε για τον Γ…….. ; Πέθανε…”  -“Ναι το έμαθα”  -“Κρίμα. Αυτός δεν ήταν πολύ μεγάλος.”  -“Ναι κρίμα… Αλλά τον αγαπούσε ο Θεός…” είπα.  Ο Φουκάρ, που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε τα μάτια καρφωμένα στη κάφτρα του τσιγάρου του, γύρισε και με κοίταξε. Διέκρινα απορία στο βλέμμα του. Τελικά, με έκδηλη την έκπληξη αλλά και τη κατανόηση στα μάτια του, σηκώθηκε και με πλησίασε:  -“Εγώ δεν ξέρω να μιλάω καλά” είπε. “Όμως αυτό που εσύ λές, είναι σωστό. Το λέμε κι εμείς Πακιστάν”.  -“Μα, έτσι δεν είναι Φουκάρ; Ναι, κρίμα που πέθανε. Όμως ήταν μία ζεστή, ηλιόλουστη μέρα, σε μία βουνοκορφή με θέα το κόσμο ολόκληρο, με τη μυρωδιά της ρίγανης και του θυμαριού στον αέρα και γνώριμους, λατρεμένους ήχους τριγύρω. Η ψυχή έφυγε ήρεμα. Και γρήγορα… Σαν να την άρπαξε αετός…  Δεν υπάρχει καλύτερος θάνατος…”        Ο Φουκάρ ακούμπησε το χέρι του στον ώμο μου και είπε: “Eγώ είμαι 9 χρόνια Ελλάδα. Άλλος δεν μιλάει σαν εσένα. Κι εγώ λέω, όταν Θεός αγαπάει, δίνει καλό θάνατο. Όχι αρρώστειες και κρεβάτι…”  -“Φαίνεται πως εγώ κάτι Του ‘χω κάνει και με ταλαιπωρεί τελευταία” είπα γελώντας. “Κάτι φαίνεται δεν κάνω σωστά…” πρόσθεσα και τράβηξα ένα αγριόχορτο.  -“Ναί, μπορεί” απήντησε σκεπτικός ο Φουκάρ. “Εμείς άνθρωποι δεν ξέρουμε τι θέλει Αυτός. Εσύ βγάζεις αυτό χόρτο, νομίζεις κάνεις σωστά. Όμως μπορεί αυτό λάθος. Όμως εγώ ξέρω εσύ βρείς σωστό και Θεός αγαπάει εσένα πάλι” είπε ο Φουκάρ χαμογελώντας και ξανάπιασε τη τσάπα.  

Η συζήτηση με τον ευγενικό, μελαμψό μετανάστη ήταν από τις ωραιότερες που έχω κάνει. Η επικοινωνία με έναν άλλο άνθρωπο, ειδικά κάποιον από άλλη χώρα και κουλτούρα, ήταν για μένα ανέκαθεν κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Εκπλήσομαι ευχάριστα όποτε μου υπενθυμίζεται πως ποτέ δεν ξέρεις από ποιόν θα ακούσεις κάτι σωστό και με ποιόν μπορεί να έχεις ταύτιση απόψεων. Είναι όμορφο και ελπιδοφόρο το να διαπιστώνεις πως μπορεί να μην είμαστε όλοι ίδιοι σε αυτό το κόσμο, αλλά ευτυχώς οι “παρόμοιοι” είμαστε αρκετοί ώστε να αισιοδοξούμε πως μία αρμονική συνύπαρξη είναι εφικτή.                               Το χαμόγελο και τα τελευταία “θρησκευτικά” λόγια του ο Φουκάρ, ήταν απρόσμενα ενθαρρυντικά. Είναι αλήθεια πως έρχονται στιγμές που η λογική επικρατεί. Στιγμές που η σκληρή πραγματικότητα της ζωής καθιστά σκέψεις περί “αγάπης του Θεού” αφελείς. Παρ’ όλ’ αυτά, όταν η υγεία κλονίζεται και η σωματική και ψυχική δύναμη εξασθενούν, όταν ο θάνατος χτυπά τη διπλανή πόρτα, ή ακόμη κι όταν νομίζεις πώς χτυπά και τη δική σου, τότε η λογική που όλη σου τη ζωή πάσχιζες να χαρακτηρίζει τις απόψεις σου, συρρικώνεται. Και πολλά πράγματα αρχίζουν να εναπόκεινται στην “αγάπη του Θεού”.                 Ελπίζω και (προσ)εύχομαι, αυτός ο υπέρτατος “παράγων” που ορίζει την ύπαρξη μας, είτε λέγεται Φύση, είτε Ζωή, Μοίρα ή Τύχη, Εξωγήινη Ευφυία ή Κοσμική Συγκυρία, είτε λέγεται Θεός, να μου χαρίσει μία καλή ζωή και να μου εξασφαλίσει ένα γρήγορο και “καλό” θάνατο.                                                 “Θεέ”, αν ακούς και χωρίς να θέλω να πιέσω, η προτίμηση μου ήταν πάντα θάλασσα, όχι βουνό.

A nice man passed away the other day. I heard he was on one of the rugged mountain tops of this place, one of those that bring you closer to the Creator, herding his flock, like the people of this island have been doing for ages, when the thread of his life was cut. I remember now it was a warm, sunny day.

A couple of days ago, Foukar came to my house. He is a Pakistani, fighting his battle of survival on a Greek island. I had called him the night before, and asked him to come and clear the garden: -“Good evening Foukar. How are you?”  -“Aaaa, good evening to you. I am well, thank you. How are you?”  -“Fine, thanks. Listen, could you come over tomorrow to clear the garden? But, I don’t have any money now. I’ll have to pay you later. Much later.”  -“No problem. For you, I come.”                   Foukar showed up early the following day. He seemed very tired. This man has a rare innate politeness that makes him very likable. He is young but his eyes reveal a knowledge of life usually possessed by older people. Knowledge which is evident that it has been acquired the hard way.                                              He got to work and some time after, stopped and sat under a tree for a rest, a drink of water and a smoke. I am not a smoker myself, yet I really do enjoy watching Foukar roll a cigarette. It is sort of a ritual that he performs with slow, deferential movements. He lit up, inhaled the smoke with greed but somehow restraint at the same time, exhaled and asked me in a broken voice: -“Did you hear about G………? He died…”  -“Yes, I heard…”  -“Shame… He not very old.”  -“Yes, it is a shame. But he was loved by God…” I said.  My dark skinned interlocutor, who up until that moment had kept his eyes fixed on his burning cigarette, lifted his head and looked at me. He appeared puzzled for a few moments and maintained eye contact longer than he had ever done before. Finally, he stood up, walked towards me and said in a surprised yet understanding tone: -“I not speak very well… But, this that you say is true. We say same in Pakistan.”  -“Yes, it is so true!” I said. “It is sad that he died. But, it was a warm, sunny day, on a mountain top with a view of the entire world, with the scent of oregano and thyme in the air, and familiar, beloved sounds all around. His soul departed quietly, peacefully. And swiftly…  As if snatched by an eagle… There is no “better” death… Foukar placed his hand on my shoulder and said: -“I am in this country 9 years. No one speaks like you. And I too say, when God loves, He gives good death… No sickness and bed…”  -“Well then, seems that I may have done something to displease Him, cause He’s been giving me some trouble, lately” I said as I pulled out a weed.  -“Maybe” Foukar replied sceptically. Humans, we don’t know what He wants. You pull out that weed, you think that is right… But, maybe that wrong… But Ι know you will find the right and God will love you again…” said Foukar with a smile and grabbed the pickax again.

The conversation with the kind immigrant from Pakistan was one of the best I’ve ever had. Communicating with another person, especially one from another country and culture is something I’ve always found very intriguing. I am pleasantly surprised each time I am reminded that you never know who might say something you find fascinating, something you are in total agreement with. It is nice and hopeful to realize that we may not all be the same in this world but those of us who are similar, are enough to keep alive the optimism that some day we might all be able to co exist harmoniously.                               Foukar’s smile and “religious” words at the end of our brief conversation sounded encouraging. Almost inspiring. It might be true that there are moments when pure reason prevails, and the harsh reality of life renders beliefs about Godly love naive, to say the least. Still, when health deteriorates, when death is knocking on the next door, or even at the mere thought that it is knocking on your own, one’s perspective is seriously affected, if not altered. The logic you may have always insisted on, the rationality you may have been striving for all your life, seem to wither, and many things are eventually left to “God’s love”.           I hope and pray that the supreme “factor” which defines human existence, whether It is called Nature, Supreme Intelligence, Life, Fate, Luck, Coincidence, or God, will grant me a decent life and a “good” quick death.                                                                        “God”, if you can hear me, I don’t mean to “push” but, I have always preferred the sea to the mountain…